رومیان و چینیان
چینیان گفتند ما نقاش تر
رومیان گفتند ما را کرّ و فر
گفت سلطان امتحان خواهم درین
کز شماها کیست در دعوی گزین
چینیان و رومیان بحث آمدند
رومیان از بحث در مکث آمدند
چینیان گفتند یک خانه به ما
خاصه بسپارند و یک آن شما
بود دوخانه مقابل در به در
ز آن یکی چینی ستد رومی دگر
چینیان صد رنگ از شه خواستن
شه خزینه باز کرد آن تا ستند
هر صباحی از خزینه رنگ ها
چینیان را راتبه بود از دعا
رومیان گفتند نی لون نه رنگ
در خور آید کار را جز دفع زنگ
در فرو بستند و صیقل می زدند
همچو گردون ساده و صافی شدند
از دو صد رنگی به بی رنگی رهی است
رنگ چون ابر است و بی رنگی مهی است
هر چه اندر ابر ضو بینی و تاب
آن ز اختر بین و ماه و آفتاب
چینیان چون از عمل فارق شدند
از پی شادی دهل ها می زدند
شه در آمد دید درآنجا نقش ها
می ربود آن عقل را وقت لقا
بعد از آن به سوی رومیان
پرده را برداشت رومی از میان
عکس آن تصویر و آن کردارها
زد بر این صافی شده دیوارها
هر چه آن جا دید این جا بۀ نمود
دیده را از دیده خانه می ربود
رومیان آن صوفیان اند ای پدر
بی ز تکرار و کتاب بی هنر
لیک صیقل کرده اند آن سینه ها
پاک ز آز و حرص و بخل و کینه ها
آن صفای آینه لا شک دل است
کاو نقوش بی عدد را قابل است
صورت بی صورت بی حدّ غیب
زآینه دل دارد آن موسی به جیب
اهل صیقل رسته اند از بو و رنگ
هر دمی بینند خوبی بی درنگ
نقش و قشر و علم را بگذاشتند
رایت علم الیقین افراشتند
رفت فکر و روشنایی یافتند
نحر و بحر آشنایی یافتند
مرگ کاین جمله ازو در وحشت اند
می کنند این قوم بر وی ریشخند
((مولوی))
