سوره 35: فاطر

به نام خداوند رحمتگر مهربان		بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
سپاس خداى را که پدیدآورنده آسمان و زمین است [و] فرشتگان را که داراى بالهاى دوگانه و سه‏گانه و چهارگانه‏اند پیام‏آورنده قرار داده است در آفرینش هر چه بخواهد مى‏افزاید زیرا خدا بر هر چیزى تواناست (1)		الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِکَةِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَةٍ مَّثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ مَا یَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿1﴾
هر رحمتى را که خدا براى مردم گشاید بازدارنده‏اى براى آن نیست و آنچه را که باز دارد پس از [باز گرفتن] گشاینده‏اى ندارد و اوست همان شکست‏ناپذیر سنجیده‏کار (2)		مَا یَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِن رَّحْمَةٍ فَلَا مُمْسِکَ لَهَا وَمَا یُمْسِکْ فَلَا مُرْسِلَ لَهُ مِن بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿2﴾
اى مردم نعمت‏خدا را بر خود یاد کنید آیا غیر از خدا آفریدگارى است که شما را از آسمان و زمین روزى دهد خدایى جز او نیست پس چگونه [از حق] انحراف مى‏یابید (3)		یَا أَیُّهَا النَّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ یَرْزُقُکُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَکُونَ ﴿3﴾
و اگر تو را تکذیب کنند قطعا پیش از تو [هم] فرستادگانى تکذیب شدند و [همه] کارها به سوى خدا بازگردانیده مى‏شود (4)		وَإِن یُکَذِّبُوکَ فَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِکَ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ ﴿4﴾
اى مردم همانا وعده خدا حق است زنهار تا این زندگى دنیا شما را فریب ندهد و زنهار تا [شیطان] فریبنده شما را در باره خدا نفریبد (5)		یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَلَا یَغُرَّنَّکُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ ﴿5﴾
در حقیقت‏شیطان دشمن شماست‏شما [نیز] او را دشمن گیرید [او] فقط دار و دسته خود را مى‏خواند تا آنها از یاران آتش باشند (6)		إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا یَدْعُو حِزْبَهُ لِیَکُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِیرِ ﴿6﴾
کسانى که کفر ورزیده‏اند عذابى سخت‏خواهند داشت و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند براى آنان آمرزش و پاداشى بزرگ است (7)		الَّذِینَ کَفَرُوا لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ کَبِیرٌ ﴿7﴾
آیا آن کس که زشتى کردارش براى او آراسته شده و آن را زیبا مى‏بیند [مانند مؤمن نیکوکار است] خداست که هر که را بخواهد بى‏راه مى‏گذارد و هر که را بخواهد هدایت مى‏کند پس مبادا به سبب حسرتها[ى گوناگون] بر آنان جانت [از کف] برود قطعا خدا به آنچه مى‏کنند داناست (8)		أَفَمَن زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَنًا فَإِنَّ اللَّهَ یُضِلُّ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی مَن یَشَاءُ فَلَا تَذْهَبْ نَفْسُکَ عَلَیْهِمْ حَسَرَاتٍ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَصْنَعُونَ ﴿8﴾
و خدا همان کسى است که بادها را روانه مى‏کند پس [بادها] ابرى را برمى‏انگیزند و [ما] آن را به سوى سرزمینى مرده راندیم و آن زمین را بدان [وسیله] پس از مرگش زندگى بخشیدیم رستاخیز [نیز] چنین است (9)		وَاللَّهُ الَّذِی أَرْسَلَ الرِّیَاحَ فَتُثِیرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَّیِّتٍ فَأَحْیَیْنَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا کَذَلِکَ النُّشُورُ ﴿9﴾
هر کس سربلندى مى‏خواهد سربلندى یکسره از آن خداست‏سخنان پاکیزه به سوى او بالا مى‏رود و کار شایسته به آن رفعت مى‏بخشد و کسانى که با حیله و مکر کارهاى بد مى‏کنند عذابى سخت‏خواهند داشت و نیرنگشان خود تباه مى‏گردد (10)		مَن کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَالَّذِینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَمَکْرُ أُوْلَئِکَ هُوَ یَبُورُ ﴿10﴾
و خدا[ست که] شما را از خاکى آفرید سپس از نطفه‏اى آنگاه شما را جفت جفت گردانید و هیچ مادینه‏اى بار نمى‏گیرد و بار نمى‏نهد مگر به علم او و هیچ سالخورده‏اى عمر دراز نمى‏یابد و از عمرش کاسته نمى‏شود مگر آنکه در کتابى [مندرج] است در حقیقت این [کار] بر خدا آسان است (11)		وَاللَّهُ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْوَاجًا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنثَى وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَمَا یُعَمَّرُ مِن مُّعَمَّرٍ وَلَا یُنقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِی کِتَابٍ إِنَّ ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ ﴿11﴾
و دو دریا یکسان نیستند این یک شیرین تشنگى‏زدا [و] نوشیدنش گواراست و آن یک شور تلخ‏مزه است و از هر یک گوشتى تازه مى‏خورید و زیورى که آن را بر خود مى‏پوشید بیرون مى‏آورید و کشتى را در آن موج‏شکاف مى‏بینى تا از فضل او [روزى خود را] جستجو کنید و امید که سپاس بگزارید (12)		وَمَا یَسْتَوِی الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِن کُلٍّ تَأْکُلُونَ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْکَ فِیهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿12﴾
شب را به روز درمى‏آورد و روز را به شب درمى‏آورد و آفتاب و ماه را تسخیر کرده است [که] هر یک تا هنگامى معین روانند این است‏خدا پروردگار شما فرمانروایى از آن اوست و کسانى را که بجز او مى‏خوانید مالک پوست هسته خرمایى [هم] نیستند (13)		یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَیُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِی لِأَجَلٍ مُّسَمًّى ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ لَهُ الْمُلْکُ وَالَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ مَا یَمْلِکُونَ مِن قِطْمِیرٍ ﴿13﴾
اگر آنها را بخوانید دعاى شما را نمى‏شنوند و اگر [فرضا] بشنوند اجابتتان نمى‏کنند و روز قیامت‏شرک شما را انکار مى‏کنند و [هیچ کس] چون [خداى] آگاه تو را خبردار نمى‏کند (14)		إِن تَدْعُوهُمْ لَا یَسْمَعُوا دُعَاءکُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَکُمْ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکْفُرُونَ بِشِرْکِکُمْ وَلَا یُنَبِّئُکَ مِثْلُ خَبِیرٍ ﴿14﴾
اى مردم شما به خدا نیازمندید و خداست که بى‏نیاز ستوده است (15)		یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاء إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ ﴿15﴾
و اگر بخواهد شما را مى‏ب رد و خلقى نو [بر سر کار] مى‏آورد (16)		إِن یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَیَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ ﴿16﴾
و این [امر] براى خدا دشوار نیست (17)		وَمَا ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِیزٍ ﴿17﴾
و هیچ بارب ردارنده‏اى بار [گناه] دیگرى را برنمى‏دارد و اگر گرانبارى [دیگرى را به یارى] به سوى بارش فرا خواند چیزى از آن برداشته نمى‏شود هر چند خویشاوند باشد [تو] تنها کسانى را که از پروردگارشان در نهان مى‏ترسند و نماز برپا مى‏دارند هشدار مى‏دهى و هر کس پاکیزگى جوید تنها براى خود پاکیزگى مى‏جوید و فرجام [کارها] به سوى خداست (18)		وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْءٌ وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالغَیْبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَن تَزَکَّى فَإِنَّمَا یَتَزَکَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ ﴿18﴾
و نابینا و بینا یکسان نیستند (19)		وَمَا یَسْتَوِی الْأَعْمَى وَالْبَصِیرُ ﴿19﴾
و نه تیرگیها و روشنایى (20)		وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ ﴿20﴾
و نه سایه و گرماى آفتاب (21)		وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ ﴿21﴾
و زندگان و مردگان یکسان نیستند خداست که هر که را بخواهد شنوا مى‏گرداند و تو کسانى را که در گورهایند نمى‏توانى شنوا سازى (22)		وَمَا یَسْتَوِی الْأَحْیَاء وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ یُسْمِعُ مَن یَشَاءُ وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِی الْقُبُورِ ﴿22﴾
تو جز هشداردهنده‏اى [بیش] نیستى (23)		إِنْ أَنتَ إِلَّا نَذِیرٌ ﴿23﴾
ما تو را بحق [به سم ت] بشارتگر و هشداردهنده گسیل داشتیم و هیچ امتى نبوده مگر اینکه در آن هشداردهنده‏اى گذشته است (24)		إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خلَا فِیهَا نَذِیرٌ ﴿24﴾
و اگر تو را تکذیب کنند قطعا کسانى که پیش از آنها بودند [نیز] به تکذیب پرداختند پیامبرانشان دلایل آشکار و نوشته‏ها و کتاب روشن براى آنان آوردند (25)		وَإِن یُکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ جَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَیِّنَاتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْکِتَابِ الْمُنِیرِ ﴿25﴾
آنگاه کسانى را که کافر شده بودند فرو گرفتم پس چگونه بود کیفر من (26)		ثُمَّ أَخَذْتُ الَّذِینَ کَفَرُوا فَکَیْفَ کَانَ نَکِیرِ ﴿26﴾
آیا ندیده‏اى که خدا از آسمان آبى فرود آورد و به [وسیله] آن میوه‏هایى که رنگهاى آنها گوناگون است بیرون آوردیم و از برخى کوهها راهها [و رگه‏ها]ى سپید و گلگون به رنگهاى مختلف و سیاه پر رنگ [آفریدیم] (27)		أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِیبُ سُودٌ ﴿27﴾
و از مردمان و جانوران و دامها که رنگهایشان همان گونه مختلف است [پدید آوردیم] از بندگان خدا تنها دانایانند که از او مى‏ترسند آرى خدا ارجمند آمرزنده است (28)		وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ کَذَلِکَ إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ ﴿28﴾
در حقیقت کسانى که کتاب خدا را مى‏خوانند و نماز برپا مى‏دارند و از آنچه بدیشان روزى داده‏ایم نهان و آشکارا انفاق مى‏کنند امید به تجارتى بسته‏اند که هرگز زوال نمى‏پذیرد (29)		إِنَّ الَّذِینَ یَتْلُونَ کِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِیَةً یَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ ﴿29﴾
تا پاداششان را تمام بدیشان عطا کند و از فزون‏بخشى خود در حق آنان بیفزاید که او آمرزنده حق‏شناس است (30)		لِیُوَفِّیَهُمْ أُجُورَهُمْ وَیَزِیدَهُم مِّن فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَکُورٌ ﴿30﴾
و آنچه از کتاب به سوى تو وحى کرده‏ایم خود حق [و] تصدیق‏کننده [کتابهاى] پیش از آن است قطعا خدا نسبت به بندگانش آگاه بیناست (31)		وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِیرٌ بَصِیرٌ ﴿31﴾
سپس این کتاب را به آن بندگان خود که [آنان را] برگزیده بودیم به میراث دادیم پس برخى از آنان بر خود ستمکارند و برخى از ایشان میانه‏رو و برخى از آنان در کارهاى نیک به فرمان خدا پیشگامند و این خود توفیق بزرگ است (32)		ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ ﴿32﴾
[در] بهشتهاى همیشگى [که] به آنها درخواهندآمد در آنجا با دستبندهایى از زر و مروارید زیور یابند و در آنجا جامه‏شان پ رنیان خواهد بود (33)		جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهَا یُحَلَّوْنَ فِیهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِیهَا حَرِیرٌ ﴿33﴾
و مى‏گویند سپاس خدایى را که اندوه را از ما بزدود به راستى پروردگار ما آمرزنده [و] حق‏شناس است (34)		وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَکُورٌ ﴿34﴾
همان [خدایى] که ما را به فضل خویش در سراى ابدى جاى داد در اینجا رنجى به ما نمى‏رسد و در اینجا درماندگى به ما دست نمى‏دهد (35)		الَّذِی أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِن فَضْلِهِ لَا یَمَسُّنَا فِیهَا نَصَبٌ وَلَا یَمَسُّنَا فِیهَا لُغُوبٌ ﴿35﴾
و[لى] کسانى که کافر شده‏اند آتش جهنم براى آنان خواهد بود حکم به مرگ بر ایشان [جارى] نمى‏شود تا بمیرند و نه عذاب آن از ایشان کاسته شود [آرى] هر ناسپاسى را چنین کیفر مى‏دهیم (36)		وَالَّذِینَ کَفَرُوا لَهُمْ نَارُ جَهَنَّمَ لَا یُقْضَى عَلَیْهِمْ فَیَمُوتُوا وَلَا یُخَفَّفُ عَنْهُم مِّنْ عَذَابِهَا کَذَلِکَ نَجْزِی کُلَّ کَفُورٍ ﴿36﴾
و آنان در آنجا فریاد برمى‏آورند پروردگارا ما را بیرون بیاور تا غیر از آنچه مى‏کردیم کار شایسته کنیم مگر شما را [آن قدر] عمر دراز ندادیم که هر کس که باید در آن عبرت گیرد عبرت مى‏گرفت و [آیا] براى شما هشداردهنده نیامد پس بچشید که براى ستمگران یاورى نیست (37)		وَهُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْکُم مَّا یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَن تَذَکَّرَ وَجَاءکُمُ النَّذِیرُ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِینَ مِن نَّصِیرٍ ﴿37﴾
خدا[ست که] داناى نهان آسمانها و زمین است و اوست که به راز دلها داناست (38)		إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَیْبِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿38﴾
اوست آن کس که شما را در این سرزمین جانشین گردانید پس هر کس کفر ورزد کفرش به زیان اوست و کافران را کفرشان جز دشمنى نزد پروردگارشان نمى‏افزاید و کافران را کفرشان غیر از زیان نمى‏افزاید (39)		هُوَ الَّذِی جَعَلَکُمْ خَلَائِفَ فِی الْأَرْضِ فَمَن کَفَرَ فَعَلَیْهِ کُفْرُهُ وَلَا یَزِیدُ الْکَافِرِینَ کُفْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ إِلَّا مَقْتًا وَلَا یَزِیدُ الْکَافِرِینَ کُفْرُهُمْ إِلَّا خَسَارًا ﴿39﴾
بگو به من خبر دهید از شریکان خودتان که به جاى خدا مى‏خوانید به من نشان دهید که چه چیزى از زمین را آفریده‏اند یا آنان در [کار] آسمانها همکارى داشته‏اند یا به ایشان کتابى داده‏ایم که دلیلى بر [حقانیت] خود از آن دارند [نه] بلکه ستمکاران جز فریب به یکدیگر وعده نمى‏دهند (40)		قُلْ أَرَأَیْتُمْ شُرَکَاءکُمُ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ أَرُونِی مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْکٌ فِی السَّمَاوَاتِ أَمْ آتَیْنَاهُمْ کِتَابًا فَهُمْ عَلَى بَیِّنَةٍ مِّنْهُ بَلْ إِن یَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُم بَعْضًا إِلَّا غُرُورًا ﴿40﴾
همانا خدا آسمانها و زمین را نگاه مى‏دارد تا نیفتند و اگر بیفتند بعد از او هیچ کس آنها را نگاه نمى‏دارد اوست بردبار آمرزنده (41)		إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَن تَزُولَا وَلَئِن زَالَتَا إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِّن بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا ﴿41﴾
و با سوگندهاى سخت‏خود به خدا سوگند یاد کردند که اگر هرآینه هشداردهنده‏اى براى آنان بیاید قطعا از هر یک از امتها[ى دیگر] راه‏یافته‏تر شوند و[لى] چون هشداردهنده‏اى براى ایشان آمد جز بر نفرتشان نیفزود (42)		وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ لَئِن جَاءهُمْ نَذِیرٌ لَّیَکُونُنَّ أَهْدَى مِنْ إِحْدَى الْأُمَمِ فَلَمَّا جَاءهُمْ نَذِیرٌ مَّا زَادَهُمْ إِلَّا نُفُورًا ﴿42﴾
[انگیزه] این کارشان فقط گردنکشى در [روى] زمین و نیرنگ زشت بود و نیرنگ زشت جز [دامن] صاحبش را نگیرد پس آیا جز سنت [و سرنوشت‏شوم] پیشینیان را انتظار مى‏برند و هرگز براى سنت‏خدا دگرگونى نخواهى یافت (43)		اسْتِکْبَارًا فِی الْأَرْضِ وَمَکْرَ السَّیِّئِ وَلَا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ یَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِیلًا وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِیلًا ﴿43﴾
آیا در زمین نگردیده‏اند تا فرجام [کار] کسانى را که پیش از ایشان [زیسته] و نیرومندتر از ایشان بودند بنگرند و هیچ چیز نه در آسمانها و نه در زمین خدا را درمانده نکرده است چرا که او همواره داناى تواناست (44)		أَوَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَکَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُعْجِزَهُ مِن شَیْءٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ إِنَّهُ کَانَ عَلِیمًا قَدِیرًا ﴿44﴾
و اگر خدا مردم را به [سزاى] آنچه انجام داده‏اند مؤاخذه مى‏کرد هیچ جنبنده‏اى را بر پشت زمین باقى نمى‏گذاشت ولى تا مدتى معین مهلتشان مى‏دهد و چون اجلشان فرا رسد خدا به [کار] بندگانش بیناست (45)		وَلَوْ یُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا کَسَبُوا مَا تَرَکَ عَلَى ظَهْرِهَا مِن دَابَّةٍ وَلَکِن یُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَإِذَا جَاء أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ کَانَ بِعِبَادِهِ بَصِیرًا ﴿45﴾