فلسفه پاداش هاى فراوان دعاها، زیارات و نمازه

گاه در روایات براى دعاها و زیارات و نمازها و اذکار پاداش هاى عظیمى ذکر شده است که ممکن است این دو سؤال را براى خوانندگان مطرح کند:

 

1ـ آیا هر فرد مسلمانى که چنین اعمال ساده اى را انجام دهد از چنان پاداش هاى عظیم بهره مند مى شود و اصولا چه رابطه اى میان این اعمال و آن همه ثواب و پاداش است؟

 

2ـ گرچه رحمت الهى بى پایان است و هر قدر پاداش به افراد بدهد، کاستى در آن ایجاد نمى شود (وَلا تَزیدُهُ کَثْرَةُ الْعَطاءِ إِلاّ جُوداً وَ کَرَماً).(1) ولى گاه این پاداش ها از حدّ نیاز در زندگى آخرت نیز افزون است و گاه مى شود که رسیدن به یک پاداش معنوى و فوق العاده براى آرامش و لذّات مؤمن کافى است.

 

در پاسخ سؤال اول باید به این نکته توجّه کرد که اوّلا: دریافت این پاداش هاى عظیم مطابق صریح آیات قرآن و روایات، متوقّف بر ایمان و اخلاص و تقواست، چنانکه در قرآن کریم مى خوانیم: (إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ).(2)

 

در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «مَنْ قالَ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ مُخْلِصاً، دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَ اِخْلاصُهُ اَنْ یُحْجِزَهُ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَمّا حَرَّمَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ; کسى که «لا اله الا الله» را با اخلاص بگوید، داخل بهشت مى شود و اخلاصش این است که «لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ» او را از تمام آنچه خداوند متعال حرام کرده، باز دارد».(3)

 

قابل توجّه اینکه مرحوم علاّمه مجلسى در بحارالانوار چندین حدیث به این مضمون نقل کرده است.(4)

 

و نیز در پاره اى از روایاتى که در مورد پاداش عظیم زیارت ها آمده، جمله «عارِفاً بِحَقِّهِ» دیده مى شود که مفهومش آن است: آن امام را واجب الاطاعة بداند و دستوراتش را بکار گیرد; در یکى از این روایات امام کاظم(علیه السلام) مى فرماید: «اِذا عَرَفَ حَقَّهُ وَ حُرْمَتَهُ وَ وَلایَتَهُ...».(5)

 

ثانیاً: حفظ این دستاوردها و پاداش ها نیز مهمّ است; زیرا ممکن است کسى با اعمال صالحى پاداش هاى عظیمى براى خود فراهم سازد، ولى بعداً با اعمال زشت و گناهان عظیم آنها را از نامه اعمال خود بشوید; در حدیث معروفى از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم که: هر کس لا اله الا الله بگوید، خداوند درختى در بهشت براى او غرس مى کند (حضرت همین سخن را درباره اذکار دیگرى نیز فرمود). مردى از قریش در آنجا حاضر بود، عرض کرد: اى رسول خدا! بنابراین درختان ما در بهشت بسیار زیاد است! حضرت فرمود: «نَعَمْ! وَ لکِنْ اِیّاکُمْ اَنْ تُرْسِلُوا عَلَیْها نِیراناً فَتُحْرِقُوها; آرى! ولى برحذر باشید که آتشى نفرستید که آن درختان را بسوزاند». سپس پیامبر به آیه 33 سوره محمد: (وَلاَ تُبْطِلُوا أَعْمَالَکُمْ...) استدلال فرمود.(6)

 

در مورد سؤال دوم به این نکته باید توجه داشت که پاداش هاى عظیم قیامت متناسب با آن عالم عظیم است; تمام دنیایى که ما در آن زندگى مى کنیم در برابر جهان آخرت به منزله خانه کوچکى در مقابل تمام منظومه شمسى است و یا از آن کوچکتر; بنابراین، نباید از عظمت آن پاداش ها تعجب کرد. به علاوه، پاداش هاى الهى متناسب لطف و کرم اوست نه متناسب اعمال ما و اضافه بر اینها گاه اعداد و ارقامى که در این روایات وارد شده، کنایه از یک سلسله پاداش هاى مهم معنوى است که در لباس پاداش هاى مادى به تناسب جهانى که در آن زندگى مى کنیم، بیان شده است.

 

 

 

 

1. دعاى افتتاح.

 

2. سوره مائده، آیه 27 .

 

3. بحارالانوار، جلد 90، صفحه 197، حدیث 21 .

 

4. همان مدرک .

 

5. کافى، جلد 4، صفحه 582، حدیث 9. (مرحوم کلینى در همان باب روایات دیگرى نزدیک به همین مضمون آورده است).

 

6

. بحارالانوار، جلد 90، صفحه 168، حدیث 3 .